ηkazan =100- Toplam kayıplar(%)
ηkazan =mbuharx (hçıkış-hgiriş) / (BxHu)
(B= yakıt miktarı, Hu= alt ısıl değer)
B=Qkaz/ ηkazan xHu
Yakıtlara Göre Kazan Verimleri;
Katı %60<¶ηkazan<%75
Sıvı %70<¶kazan<%85
Gaz %85<¶kazan<%95
Kazan Verimini Nasıl Arttırabiliriz ?
1. Optimum yanma sağlamalıyız
2. Brülörün yakma havasını ısıtabiliriz
3. Kazanlarda kireç taşı oluşur.Bu ısı transferini engeller. Bu nedenle kireç taşı oluşumunu engellemeliyiz.
4. İzolasyonu iyi yapmalıyız
5. Kazanın besleme suyu sıcaklığını artırmalıyız.
6. Blöf sayısını artırmalıyız.
KAZAN ELEMANLARI
OCAK: Yakacakların uygun bir şekilde yakılarak ısı enerjisinin elde edildiği hacimlere ocak denir.ocaklar şekil, kapasite ve yakma sistemleri bakımından çok çeşitlidir.
Duvarların konstrüksiyonuna göre;
1.) Dolu refrakter duvarlı
2.) Hava soğutmalı refrakter duvarlı
3.) Su cidarlı
Ocak içindeki basınca göre;
1.) Dengeli çekme
2.) Basınçlı
3.) Aşırı doldurmalı
Yakacak cinsine göre;
1.) Kömür
2.) Sıvı
3.) Gaz
4.) Artık yakacak yakanlar olmak üzere ve çeşitli yakma sistemlerine göre sınıflandırılırlar.
Izgaralı Ocaklar:Toz kömür yakan ve akışkan yataklı ocakların dışında ,bütün katı yakacakları yakan ocaklarda ızgara vardır.Izgaranın en önemli iki görevi yakacaı taşımak ve yanma için gerekli havanın geçmesini sağlamak.Bu iki zıt görevi nedeniyle ızgarada optimum bir aralık bulunmalıdır. Izgara kün dibe geçmesine , ayrıca yakma işlemi için gerekli havanın geçmesine olanak sağlamalıdır.
Izgaralı ocakları elle ve mekanik yüklemeli olmak üzere iki grupta incelenir.
1.Elle doldurulan ocaklar
Elle doldurulan ocakların önemi gittikçe azalmasına rağmen yine de küçük işletmelerde ve özellikle kömür ile çalışan kalorifer kazanlarında bu ocaklar kullanılmaktadır.Bu ocağın en büyük üstünlüğü yatırım masraflarının aza olamasıdır. Bu tip ocak alev, alev-duman borulu ve küçük su borulu kazanlara uygulanmaktadır.Bu ocakların belli başlı elemanları ocak kapısı,ızgara çubukları,ateş köprüsü(kemer) ve küllüktür.
2.Atma ile doldurulan ocaklar
Elle dolduran ocaklara göre daha gelişmiş ocak şeklidir.Bunlarda yakacak bir atma çarkı veya kürek adı verilen elamanlar yardımı ile ızgara üzerine atılır.Izgara üzerindeki yakacak daha düzgün dağıldığından ve ocak kapısı yükleme için açılmadığından yanma elle doldurulan ocaklarda daha iyidir.Ayrıca bu sistemde kürek veya çark hızı değiştirilerek otomatik kontrol imkanı vardır. Bu sistemlerde özellikle eri ızgaralar kullanılır.Bu ocaklarda yanma iyi olmasına rağmen ,yanmamış yakacak kayıpları fazladır.
Vidalı Stoker
Bu sistemde yakacak bir vida ile ocağa verilir.Vida hareketini sağlayan motor aynı zamanda ocağa yakma havasını veren vantilatörü de çalıştırır.Yanan kömür ızgaranın ortasından kenarlara yayılır. Küller kenarlardan ve alttan alınabilir.Sistemin otomatik kontrolü motorun hızı değiştirilerek yapılır.Bu tip ocakta saatte 14 ton yakabilen kapasitelerde sistemler yapılabilir.
Sonsuz Zincirli Izgara
Bu sistemde ızgara bisiklet zincirine benzer şekilde yapılmıştır.Izgaranın yarısı ocak içinden geçerken , diğer yarısı ocak dışında soğumaktadır.Taze yakacak ızgaranın ön tarafında bir silodan dökülür, yanma atıkları ise alt taraftaki kül odalarına düşer.Izgara hızı ve yakacak yüksekliğini ayarlayan sürgü ile sistemde otomatik olarak kontrol yapılabilir.Izgara altından verilen hava ile hava fazlalık katsayısı bölgesel olarak kontrol edilir.
Alttan Beslemeli Basamaklı Izgaralar
Bu ocaklar uçucu maddesi fazla olan yakacaklar için başarı ile kullanılmaktadır.Özellikle A.B.D’ de bu tip beslemeli ızgaralar, zincirli ızgaralara tercih edilmektedir.Bu sistemde yakacak bir piton hareketi ile eğimli ızgaranın altından ocağa basılır.Izgara yatayla yaklaşık olarak 20⁰’lik eğimdedir. Alttan ızgaralı ocakların faydalarının başında değişken ısı yüklerine hemen cevap verebilmesi, ocakta bir tutuşma kemerine ihtiyaç duymamasıdır. Bu ızgaranın zayıf tarafı ise , uçucu maddesi az olan yakacakları kolay bir şekilde yakamaması ve yüksek sıcaklığa maruz kalması nedeniyle ızgara çubuklarının kısa zamanda aşınmasıdır.
Sabit basamaklı Izgaralar
Bu ızgarada bütün ızgara yüzeyi meyillidir. Izgara elamanlarının birbiri üzerinde merdiven gibi sıralanmaları nedeniyle ‘basamaklı ızgara’ adını almıştır. Basamaklı ızgaraların sakıncaları, cüruflaşma sıcaklığı küçük yakacakların sık sık karıştırmaya gerek duyulması ve ızgaraya kolayca yanaşılamaması nedeniyle bu tip ızgaralarda yakılamamasıdır.
Bu ızgaralar dışında kayan basamaklı ızgaralar ,yürüyüşlü ızgara ve titreşimli ızgaralar ( yakıtı eğimli ızgara üzerinde titreştirerek yakar) kullanılmaktadır.
Formül;
ηkazan =100- Toplam kayıplar(%)
ηkazan =mbuharx (hçıkış-hgiriş) / (BxHu)
(B= yakıt miktarı, Hu= alt ısıl değer)
B=Qkaz/ ηkazan xHu
Yakıtlara Göre Kazan Verimleri;
Katı %60<¶ηkazan<%75
Sıvı %70<¶kazan<%85
Gaz %85<¶kazan<%95
Kazan Verimini Nasıl Arttırabiliriz ?
1. Optimum yanma sağlamalıyız
2. Brülörün yakma havasını ısıtabiliriz
3. Kazanlarda kireç taşı oluşur.Bu ısı transferini engeller. Bu nedenle kireç taşı oluşumunu engellemeliyiz.
4. İzolasyonu iyi yapmalıyız
5. Kazanın besleme suyu sıcaklığını artırmalıyız.
6. Blöf sayısını artırmalıyız.
KAZAN ELEMANLARI
OCAK: Yakacakların uygun bir şekilde yakılarak ısı enerjisinin elde edildiği hacimlere ocak denir.ocaklar şekil, kapasite ve yakma sistemleri bakımından çok çeşitlidir.
Duvarların konstrüksiyonuna göre;
1.) Dolu refrakter duvarlı
2.) Hava soğutmalı refrakter duvarlı
3.) Su cidarlı
Ocak içindeki basınca göre;
1.) Dengeli çekme
2.) Basınçlı
3.) Aşırı doldurmalı
Yakacak cinsine göre;
1.) Kömür
2.) Sıvı
3.) Gaz
4.) Artık yakacak yakanlar olmak üzere ve çeşitli yakma sistemlerine göre sınıflandırılırlar.
Izgaralı Ocaklar:Toz kömür yakan ve akışkan yataklı ocakların dışında ,bütün katı yakacakları yakan ocaklarda ızgara vardır.Izgaranın en önemli iki görevi yakacaı taşımak ve yanma için gerekli havanın geçmesini sağlamak.Bu iki zıt görevi nedeniyle ızgarada optimum bir aralık bulunmalıdır. Izgara kün dibe geçmesine , ayrıca yakma işlemi için gerekli havanın geçmesine olanak sağlamalıdır.
Izgaralı ocakları elle ve mekanik yüklemeli olmak üzere iki grupta incelenir.
1. Elle doldurulan ocaklar
Elle doldurulan ocakların önemi gittikçe azalmasına rağmen yine de küçük işletmelerde ve özellikle kömür ile çalışan kalorifer kazanlarında bu ocaklar kullanılmaktadır.Bu ocağın en büyük üstünlüğü yatırım masraflarının aza olamasıdır. Bu tip ocak alev, alev-duman borulu ve küçük su borulu kazanlara uygulanmaktadır.Bu ocakların belli başlı elemanları ocak kapısı,ızgara çubukları,ateş köprüsü(kemer) ve küllüktür.
2. Atma ile doldurulan ocaklar
Elle dolduran ocaklara göre daha gelişmiş ocak şeklidir.Bunlarda yakacak bir atma çarkı veya kürek adı verilen elamanlar yardımı ile ızgara üzerine atılır.Izgara üzerindeki yakacak daha düzgün dağıldığından ve ocak kapısı yükleme için açılmadığından yanma elle doldurulan ocaklarda daha iyidir.Ayrıca bu sistemde kürek veya çark hızı değiştirilerek otomatik kontrol imkanı vardır. Bu sistemlerde özellikle eri ızgaralar kullanılır.Bu ocaklarda yanma iyi olmasına rağmen ,yanmamış yakacak kayıpları fazladır.
Vidalı Stoker
Bu sistemde yakacak bir vida ile ocağa verilir.Vida hareketini sağlayan motor aynı zamanda ocağa yakma havasını veren vantilatörü de çalıştırır.Yanan kömür ızgaranın ortasından kenarlara yayılır. Küller kenarlardan ve alttan alınabilir.Sistemin otomatik kontrolü motorun hızı değiştirilerek yapılır.Bu tip ocakta saatte 14 ton yakabilen kapasitelerde sistemler yapılabilir.
Sonsuz Zincirli Izgara
Bu sistemde ızgara bisiklet zincirine benzer şekilde yapılmıştır.Izgaranın yarısı ocak içinden geçerken , diğer yarısı ocak dışında soğumaktadır.Taze yakacak ızgaranın ön tarafında bir silodan dökülür, yanma atıkları ise alt taraftaki kül odalarına düşer.Izgara hızı ve yakacak yüksekliğini ayarlayan sürgü ile sistemde otomatik olarak kontrol yapılabilir.Izgara altından verilen hava ile hava fazlalık katsayısı bölgesel olarak kontrol edilir.
Alttan Beslemeli Basamaklı Izgaralar
Bu ocaklar uçucu maddesi fazla olan yakacaklar için başarı ile kullanılmaktadır.Özellikle A.B.D’ de bu tip beslemeli ızgaralar, zincirli ızgaralara tercih edilmektedir.Bu sistemde yakacak bir piton hareketi ile eğimli ızgaranın altından ocağa basılır.Izgara yatayla yaklaşık olarak 20⁰’lik eğimdedir. Alttan ızgaralı ocakların faydalarının başında değişken ısı yüklerine hemen cevap verebilmesi, ocakta bir tutuşma kemerine ihtiyaç duymamasıdır. Bu ızgaranın zayıf tarafı ise , uçucu maddesi az olan yakacakları kolay bir şekilde yakamaması ve yüksek sıcaklığa maruz kalması nedeniyle ızgara çubuklarının kısa zamanda aşınmasıdır.
Sabit basamaklı Izgaralar
Bu ızgarada bütün ızgara yüzeyi meyillidir. Izgara elamanlarının birbiri üzerinde merdiven gibi sıralanmaları nedeniyle ‘basamaklı ızgara’ adını almıştır. Basamaklı ızgaraların sakıncaları, cüruflaşma sıcaklığı küçük yakacakların sık sık karıştırmaya gerek duyulması ve ızgaraya kolayca yanaşılamaması nedeniyle bu tip ızgaralarda yakılamamasıdır.
Bu ızgaralar dışında kayan basamaklı ızgaralar ,yürüyüşlü ızgara ve titreşimli ızgaralar ( yakıtı eğimli ızgara üzerinde titreştirerek yakar) kullanılmaktadır.
Buhar Kazanı yazısına buradan ulaşabilirsiniz.